Γνωρίζω ότι με το άρθρο μου αυτό θα πικράνω πολλούς τσαρλατάνους της αγοράς, αλλά είναι καιρός να αρχίσει η σωστή πληροφόρηση των καταναλωτών, για θέματα που αφορούν την υγεία όλων μας. Ας δούμε ποια είναι η διαδικασία διάθεσης καλλυντικών και γιατί η έγκριση από τον ΕΟΦ είναι ένα μεγάλο ψέμα!

Λόγω του ότι ασχολούμαι με τη παραγωγή καλλυντικών, αναγκάστηκα να μάθω όλη τη διαδικασία της παραγωγής και (νόμιμης) κυκλοφορίας τους στην αγορά. Μία διαδικασία που κρατιέται «μυστική» από τις εταιρείες εμπορίου και εισαγωγής ή παραγωγής καλλυντικών γιατί ούτε λίγο ούτε πολύ τα περισσότερα καλλυντικά, κυκλοφορούν παράνομα.

Αυτά που θα διαβάσετε σε αυτό το άρθρο, όσο σοκαριστικά και αν είναι, είναι αλήθεια. Μπορείτε να ανατρέξετε σε πληροφορίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή να ρωτήσετε τον ΕΟΦ.

Το ψέμα «εγκεκριμένο από τον ΕΟΦ»

Ο ΕΟΦ δεν εγκρίνει καλλυντικά, ο ΕΟΦ εγκρίνει ΦΑΡΜΑΚΑ. Τελεία και παύλα. Ο ΕΟΦ έχει τη δικαιοδοσία να ελέγξει ένα καλλυντικό που κυκλοφορεί στην αγορά, για να διαπιστώσει εάν κυκλοφορεί νόμιμα. Μπορεί να ελέγξει τη χημική του σύσταση, αλλά μόνο κατόπιν καταγγελίας. Ο ΕΟΦ δεν αναλαμβάνει να κάνει έλεγχο καλλυντικών για λογαριασμό μίας εταιρείας ούτε δίνει κάποια βεβαίωση ή έγκριση. Μάλιστα, ο ΕΟΦ δεν βλέπει ποτέ το προϊόν, ακόμη και όταν πρέπει να σφραγίσει το τιμολόγιο για την έγκριση του τελωνείου κατά την εισαγωγή εκτός ΕΕ.

Αρκετές εταιρείες αναφέρουν στις συσκευασίες τους ότι έχουν έγκριση από τον ΕΟΦ. Μάλιστα σήμερα μία φίλη μου έστειλε ένα βερνίκι νυχιών που έχει μέχρι και αριθμό έγκρισης. Φυσικά κάτι τέτοιο είναι όχι απλά παράνομο αλλά τουλάχιστον χυδαίο.

Ο ΕΟΦ σε ανακοίνωσή του που θα τη βρείτε εδώ, στη παράγραφο 3 (Διαδικασία έγκρισης και κυκλοφορίας λοιπών προϊόντων αρμοδιότητας ΕΟΦ), αναφέρει ότι:

Για τα καλλυντικά ακολουθείται απλουστευμένη διαδικασία. Γνωστοποιείται η κυκλοφορία τους στον ΕΟΦ και οι υπεύθυνοι είναι υποχρεωμένοι να τηρούν φάκελλο με στοιχεία για την παραγωγή, τον έλεγχο και την ασφάλεια των προϊόντων τους, ο οποίος είναι στη διάθεση του ΕΟΦ σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Με λίγα λόγια, σύμφωνα με την “απλουστευμένη διαδικασία” ο ΕΟΦ δεν παρέχει έγκριση. Εάν θέλετε να το ακούσετε και ξεκάθαρα (όσο ξεκάθαρα το λέει ο αντίστοιχος Αμερικανικός ΕΟΦ όπως θα διαβάσετε παρακάτω) μπορείτε να καλέσετε στο 2132040000 και να ρωτήσετε εάν εγκρίνουν καλλυντικά, ή εάν παρέχουν οποιουδήποτε είδους έγκριση ή βεβαίωση!

Ιδιαίτερα για τα βιοκτόνα, δηλαδή όσα καλλυντικά αναφέρουν ότι έχουν αντιβακτηριακή, αντιμικροβιακή ή αντισηπτική δράση, είναι παράνομο να κυκλοφορούν ως “καλλυντικά” δηλαδή χωρίς έγκριση, και η αναφορά για τέτοια δράση είναι παράνομη. Εάν έχουν όντως τέτοια δράση, για να αναφέρεται θα πρέπει να έχουν έγκριση από τον ΕΟΦ, καθώς δεν θεωρούνται “καλλυντικά” αλλά “βιοκτόνα”. (Διευκρινιστική επιστολή ΕΟΦ, Αρ. Πρωτοκόλλου 14456 από 17/2/17).

Μη νομίζετε βέβαια ότι στο εξωτερικό είναι λιγότερο λαμόγια από ότι στην Ελλάδα. Εκεί να δείτε τι κυκλοφορεί. Οφείλω να διευκρινίσω, ότι για το χάος δεν ευθύνεται η Ελλάδα, ούτε ο ΕΟΦ. Η νομοθεσία έχει πρόβλημα και θα το δείτε στη πορεία του άρθρου.

Εγκεκριμένο από τον FDA ή την ΕΕ (update 5/7/17)

Τελευταία έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στην αγορά προϊόντα που λανσάρονται από τις εταιρείες ή τους μεταπωλητές τους, ως “εγκεκριμένα από τον FDA” (τον αντίστοιχο ΕΟΦ της Αμερικής) προκειμένου να δώσουν μεγαλύτερη αξία στο προϊόν τους αλλά και επειδή δε μπορεί κάποιος να απευθυνθεί εύκολα στην… Αμερική για να το ελέγξει.
Κάτι τέτοιο είναι επίσης ψέμα καθώς ο FDA (Food & Drug Administration) δεν εγκρίνει καλλυντικά. Την αντίστοιχη ανακοίνωση του FDA, που αναφέρει ρητά, ότι δεν εγκρίνει καλλυντικά, θα τη βρείτε πατώντας εδώ.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή για να τα ξεκαθαρίσουμε.

Τι πρέπει υποχρεωτικά να έχει ένα προϊόν στην ετικέτα του:

• Τον υπεύθυνο κυκλοφορίας που είναι εταιρεία ή φυσικό πρόσωπο μαζί με πλήρη διεύθυνση, υποχρεωτικά.
• Τα συστατικά του καλλυντικού με αύξουσα σειρά κατά περιεκτικότητα.
• Το μέγεθός του σε όγκο ή βάρος
• Σύμβολα που αφορούν τη διάρκεια ζωής, εάν συνοδεύεται από πρόσθετες πληροφορίες κλπ.
• Τη χρήση του προϊόντος
• Εάν είναι εισαγόμενο από Τρίτη χώρα, τη χώρα προέλευσης.

Έλλειψη οποιουδήποτε από τα παραπάνω στοιχεία, καθιστά το προϊόν μη αποδεκτό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία του στην αγορά.

Σε πολύ μικρές συσκευασίες, μέρος των πληροφοριών όπως η χρήση του μπορεί να είναι σε συνημμένο έντυπο. Σε αυτή τη περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει υποχρεωτικά το σύμβολο με το βιβλιαράκι επάνω στην ετικέτα του καλλυντικού.

Ο Υπεύθυνος Κυκλοφορίας και ο Φάκελος PIF

Ο υπεύθυνος κυκλοφορίας ενός καλλυντικού, είναι υπεύθυνος να έχει στη κατοχή του και στη διεύθυνση που αναγράφεται επάνω στο καλλυντικό, όλες τις πληροφορίες για τη παραγωγή και σύστασή του. Συγκεκριμένα πρέπει να έχει το «PIF» (Product Information File), που είναι ένας φάκελος που περιέχει όλα τα στοιχεία του καλλυντικού όπως:

• Στοιχεία για κάθε υλικό που έχει χρησιμοποιηθεί και από ποιον έχουν αγοραστεί οι πρώτες ύλες (MSDS)
• Τη διαδικασία παραγωγής με λεπτομέρεια (πως γίνεται)
• Το Stability Test που είναι τεστ για το κατά πόσο είναι ασφαλές το καλλυντικό μέσα στο δοχείο που διατίθεται στην αγορά.
• Το Safety Assessment που είναι ολόκληρη αναφορά με ελέγχους από πιστοποιημένο εργαστήριο και υπογράφεται από υπεύθυνο χημικό πρόσωπο για την ασφάλειά του.
• Δηλώσεις του υπεύθυνου προσώπου ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε ζώα

… καθώς και ορισμένα άλλα στοιχεία που δεν χρειάζεται να αναφερθούν εδώ (δεν είναι επιστημονικό το παρόν άρθρο).

Εφόσον λοιπόν υπάρχουν όλα αυτά, τότε το προϊόν μπορεί να κυκλοφορήσει νόμιμα στην αγορά, αφού κάνει μόνο μία δήλωση στην Ευρωπαϊκή βάση καλλυντικών «CPNP» (Cosmetic Products Notification Portal) ότι αυτά τα έχει στη διάθεσή του και θα τα δείξει σε κάποιον έλεγχο.

Τι είναι το CPNP

Το CPNP είναι μία πλατφόρμα μέσω Internet, που κάθε παραγωγός ή διανομέας καλλυντικών έχει την υποχρέωση να υποβάλει δήλωση για το καλλυντικό που παράγει ή που εισάγει.

Δεν παίρνει έγκριση, ούτε ελέγχει κάτι. Ότι στοιχεία δηλώσει κάποιος στη πλατφόρμα αυτή είναι κατά δήλωσή του. Δεν ελέγχονται. Παραμένουν εκεί και έχει πρόσβαση ο εθνικός φοράς κάθε μέλους, δηλαδή για εμάς ο ΕΟΦ.

Ετσι, εάν βρει ο ΕΟΦ ένα καλλυντικό στην αγορά, θα δει εάν είναι καταχωρημένο εκεί, και θα συγκρίνει τι έχει δηλώσει (σύσταση, φωτογραφία καλλυντικού, υπέυθυνο κυκλοφορίας). Το ίδιο κάνει και εάν θελήσει κάποιος να κάνει εισαγωγή. Στη πραγματικότητα όμως, δεν ελέγχει κανείς, τίποτα απολύτως.

Πότε πάμε στον ΕΟΦ

Όταν μία εταιρεία θέλει να εισάγει προϊόντα από χώρα εκτός Ευρωπαϊκής ένωσης ή όταν η παραγωγή τους γίνεται εκτός ΕΕ, τότε το τελωνείο ζητάει να είναι σφραγισμένο το τιμολόγιό από τον ΕΟΦ. Αυτό όμως δεν αποτελεί κανενός είδους έγκριση, αφού ο ΕΟΦ σε αυτή τη διαδικασία ελέγχει αποκλειστικά ότι:

• Το προϊόν είναι δηλωμένο μέσω Internet στο CPNP
• Η εταιρεία εισαγωγής είναι γραμμένη στο σύστημα του ΕΟΦ (απλή δήλωση)
• Υπάρχει τιμολόγιο εισαγωγής για να γίνει εκτελωνισμός
• Τα συστατικά του προϊόντος, με δήλωση από τον πωλητή, είναι αυτά που υπάρχουν επάνω στη συσκευασία του.

Η ασυδοσία

Επειδή λοιπόν ο ΕΟΦ δεν κάνει κάποιο έλεγχο για να γίνει η εισαγωγή του καλλυντικού, αλλά ούτε η ΕΕ έχει κάποιο ελεγκτικό μηχανισμό, η ασυδοσία είναι απίστευτη. Στην αγορά κυκλοφορούν καλλυντικά χωρίς να έχουν κάνει κανένα test. Χωρίς να υπάρχει ούτε δείγμα φακέλου. Χωρίς να γνωρίζουν τα συστατικά. Χωρίς να έχουν τα πραγματικά συστατικά στο μπουκαλάκι και χωρίς να τα γνωρίζουν ούτε αυτοί που τα εισάγουν. Και μιλάμε για μεγάλα εργοστάσια ή μεγάλες και γνωστές μάρκες. Φυσικά το “αλλάζω ετικέτα” και βάζω ότι μου έρθει στο υπέροχο μυαλό μου, δίνει και παίρνει!

Η απαίτηση «εγκεκριμένο από τον ΕΟΦ» στα καταστήματα manicure

Ένα άλλο τραγικό, είναι ο νόμος για τα καταστήματα manicure. Ο νόμος λέει ότι τα καλλυντικά που θα χρησιμοποιήσει ένα κατάστημα πρέπει να είναι «εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ». Μάλιστα ο ιδιοκτήτης υπογράφει υπεύθυνη δήλωση για αυτό. Φυσικά αυτό είναι τραγικό και γελοίο, και δείχνει πως οι νομοθέτες μας δεν έχουν τη παραμικρή ιδέα για τους νόμους που βγάζουν.

Για να είστε καλυμμένοι όμως, μπορείτε να ζητάτε τη δήλωση στο CPNP. Με αυτή τη δήλωση του καλλυντικού, σε οποιονδήποτε έλεγχο, ακόμη και στον πιο περίεργο, θα είστε 100% καλυμμένοι.

Τι μπορεί να κάνει ο καταναλωτής για να προστατευτεί

Δυστυχώς σχεδόν τίποτα. Το μόνο που μπορείτε να κάνετε, είναι να ζητάτε από την εταιρεία να σας δείξει το «Safety Assessment», που είναι ένα τεστ από πιστοποιημένο εργαστήριο με σφραγίδα υπεύθυνου χημικού προσώπου, που αναφέρει ότι έχουν γίνει οι έλεγχοι και ότι πιστοποιεί την εγκυρότητα του, μαζί με τη δήλωση στο CPNP.

Μόνο αυτό το έγγραφο έχει βάση και ισχύ. Όλα τα άλλα, ακόμη και η δήλωση του CPNP μόνη της, δεν έχει καμία μα καμία αξία για το καταναλωτή. Η δήλωση καλύπτει έναν έμπορο μόνο, ότι διαθέτει καλλυντικά νόμιμα, στο μέτρο που μπορεί να ελέγξει.

Πράγματα που απαγορεύονται ρητά

Τα παρακάτω είναι πράγματα που απαγορεύονται ρητά και θα τα βρείτε στην αγορά να γίνονται συνέχεια:

• Να αλλάζουμε ετικέτα σε ένα προϊόν. Απαγορεύεται να αγοράσουμε ένα προϊόν και να αλλάξουμε ετικέτα. Μόνο ο εισαγωγέας μπορεί, ο οποίος υποβάλει δήλωση στο CPNP, προκειμένου να μεταφράσει τον τίτλο και τη περιγραφή. Όλα τα άλλα πρέπει να παραμείνουν ίδια.
• Να λείπουν στοιχεία από την ετικέτα. Αν δείτε προϊόν χωρίς υπεύθυνο κυκλοφορίας, χωρίς διεύθυνση, τότε είναι 100% παράνομη η διάθεσή του.
• Να αναφέρει ότι έχει έγκριση από τον ΕΟΦ ή την ΕΕ.
• Να κυκλοφορεί με άλλο όνομα το ίδιο προϊόν χωρίς να υπάρχει πλήρης φάκελος για το κάθε ξεχωριστό προϊόν.
• Να κυκλοφορεί προϊόν χωρίς ετικέτα
• Η παραγωγή «χειροποίητων καλλυντικών»
• Η μίξη προϊόντων

Μιας και αναφέρθηκα παραπάνω στη μίξη προϊόντων και τα χειροποίητα καλλυντικά, είναι μία καλή ευκαιρία να πω ότι χειροποίητα και βιολογικά καλλυντικά δεν υπάρχουν. Είναι ένα ακόμη ψέμα ή ένα παράνομο προϊόν.

Ένα καλλυντικό πρέπει να έχει συγκεκριμένη διαδικασία παραγωγής, να έχει περάσει ελέγχους για να πιστοποιείται η ασφάλειά του και όχι να είναι μαγείρεμα στην αποθήκη. Το καλλυντικό πρέπει να έχει ίδια σύσταση ακριβώς, για να μπορεί να ελεγχθεί. Χειροποίητο καλλυντικό δεν υπάρχει και απαγορεύεται ρητά αφού δε τηρεί τις βασικές προϋποθέσεις ασφάλειας στη κυκλοφορία του.

Φανταστείτε ότι φτιάχνουμε ένα “χειροποίητο καλλυντικό”, και χρησιμοποιούμε οξέα. Τα οξέα πρέπει να είναι συγκεκριμένο ποσοστό για να μη κάνουν ζημιά στο δέρμα. Ενα “χειροποίητο” καλλυντικό πως ακριβώς θα διαχειριστεί τα οξέα. Αντίστοιχα υπάρχουν χημικά ή φυσικά προϊόντα που θέλουν συγκεκριμένη διαχείριση. Πως θα τα διαχειριστεί αυτά ένα “οικιακό εργαστήριο χειροποίητων προϊόντων”; Με μεγάλη απόκλειση σφάλματος φυσικά!

Βιολογικό καλλυντικό, επίσης δεν υπάρχει. Το καλλυντικό είναι χημικό συστατικό. Δεν είναι προϊόν που θα φυτρώσει στον αγρό, ούτε γάλα που θα το βγάλει η αγελάδα και το πρόβατο που έφαγε βιολογικό χορτάρι!

Για λόγους marketing, βγήκαν 2-3 εργαστήρια στην Ευρώπη (και είναι όντως 2-3) που κατοχύρωσαν το τίτλο «bio» και αναφέρονται σε βιολογικά καλλυντικά, θέτοντας μία διαδικασία και καλά βιολογικής παραγωγής. Αυτό όμως στη πραγματικότητα δεν είναι βιολογικό με την έννοια που νομίζουμε. Το καλλυντικό δε φυτρώνει και θέλει συντηρητικά για να διατηρηθεί, αλλιώς θα το παίρναμε από το «ψυγείο του καλλυντικάδικου» και θα έπρεπε να καταναλωθεί σε 5 μέρες!

Μπορώ να μιλάω για μέρες. Για βιολογικά. Για τον ΕΟΦ. Για τα Parabens. Για κάθε χαζομάρα που έχω ακούσει τόσα χρόνια σε αυτή την αγορά. Σταματώ εδώ όμως, για να μη σας κουράσω άλλο για σήμερα 🙂

Comments