Γενικά ακούγονται διάφορες φήμες για τον ήλιο, τα Solarium και το μαύρισμα. Η παραπληροφόρηση σε αυτό το τομέα έχει γίνει υπερβολική, όπως και αρκετά πράγματα στο τομέα της ομορφιάς. Ορισμένες φήμες βασίζονται σε ένα μικρό ποσοστό αλήθειας, ενώ ορισμένες είναι τραβηγμένες από τα μαλλιά. Εδώ θα αναλύσουμε με όσο το δυνατόν πιο απλά λόγια όλες τις παραμέτρους, για να είστε σίγουροι για το τι επιλέγετε!
Τι είναι το μαύρισμα
Το «μαύρισμα», είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού προκειμένου να προστατευθεί από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες (UV). Το μαύρισμα επιτυγχάνεται από την έκκριση μελανίνης από τα ειδικά κύτταρα του οργανισμού που λέγονται μελανινοκύτταρα. Όσο λιγότερο επικίνδυνη η ακτινοβολία (κλάση A), τόσο λιγότερη έκκριση μελανίνης έχουμε και τόσο λιγότερο «μαύρισμα».
Δηλαδή, εκ φύσεως το μαύρισμα είναι μία «προστατευτική» αντίδραση του οργανισμού, που τυγχάνει να έχει ένα όμορφο αποτέλεσμα.
Τι είναι οι υπεριώδεις ακτινοβολίες (UV)
Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι μία κλασική ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αλλά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μήκους κύματος, δηλαδή από 400 έως 40 nm. Έτσι, για να είναι πιο κατανοητά, έχει χωριστεί σε τρείς κλάσεις, τη UVA, τη UVB, και τη UVC. Όσο μικραίνει το μήκος κύματος, τόσο πιο επικίνδυνη γίνεται για τον ανθρώπινο οργανισμό. Για αυτό η UVC είναι καταστροφική για τον άνθρωπο, ενώ η UVB και η UVA είναι λιγότερο επικίνδυνες.
Γενικά οποιαδήποτε μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας έχει επιπτώσεις (καλές ή κακές) στον ανθρώπινο οργανισμό. Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αλλά σε διαφορετικά φάσματα εκπέμπει οποιαδήποτε συσκευή, από το ραδιόφωνο και τη τηλεόραση, μέχρι τα κινητά και το ψυγείο.
Ο Ήλιος σαν πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας
Ο ήλιος, είναι μία βασική και φυσική πηγή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Το φάσμα αυτής είναι τεράστιο. Περιλαμβάνει όλο το φάσμα των υπεριωδών ακτινοβολιών, δηλαδή UVC, UVB, UVA και αρκετά φάσματα ακόμη. Λόγω της ζώνης του όζοντος που λειτουργεί σαν φίλτρο, τα επικίνδυνα φάσματα καταστρέφονται και έτσι φτάνει στη γη μόνο η UVA και μέρος της UVB.
Λόγω της «τρύπας του όζοντος», το φυσικό φίλτρο έχει εξασθενήσει με αποτέλεσμα να φτάνουν στη γη και επικίνδυνα για την υγεία φάσματα. Για αυτό θα έχετε ακούσει ή θα θυμάστε, ότι 10 χρόνια πριν, ο ήλιος «έκαιγε λιγότερο». Η πραγματικότητα είναι ότι παλιά έφταναν στη γη μόνο τα μεγαλύτερα και λιγότερο επικίνδυνα (έως πλήρως ακίνδυνα) φάσματα ενέργειας.
Το Solarium
Το Solarium, είναι μία συσκευή που παράγει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ελεγχόμενου φάσματος εντός των επιτρεπτών ορίων για τον οργανισμό, δηλαδή μόνο UVB και UVA. Η υπεριώδης ακτινοβολία που παράγεται από το Solarium, διαφέρει από του ήλιου επειδή είναι ελεγχόμενη. Έτσι, αντίθετα από τις φήμες, το Solarium είναι λιγότερο επικίνδυνο από την έκθεση στον ήλιο, αφού περιλαμβάνουν αποκλειστικά και μόνο επιτρεπτά φάσματα ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, χωρίς τους αστάθμητους παράγοντες του φυσικού περιβάλλοντος.
Θετικές Επιδράσεις από τις Υπεριώδεις Ακτινοβολίες
Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες έχουν αντισηπτική δράση, και καταστρέφουν ορισμένα βακτήρια και μικροοργανισμούς. Αυξάνουν τη κυκλοφορία του αίματος, ενισχύουν τη παραγωγή βιταμίνης D, και λειτουργούν θεραπευτικά σε αρκετές ασθένειες. Η ακμή, η ψωρίαση, η λεύκη, η οστεοπόρωση, οι μυαλγίες καθώς και τα ρευματικά προβλήματα βοηθούνται σημαντικά από τις UV, ενώ έχουν θετική επίδραση στην αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και το μεταβολισμό.
Αρνητικές Επιδράσεις από τις Υπεριώδεις Ακτινοβολίες
Εκτός από θετικές, φυσικά οι υπεριώδεις ακτινοβολίες έχουν και αρνητικές επιδράσεις. Μπορούν να προκαλέσουν από έγκαυμα μέχρι ερεθισμό στο δέρμα. Καταστρέφουν το κολλαγόνο και τους ιστούς προκαλώντας πρόωρη γήρανση της επιδερμίδας, τη λεγόμενη και ως φωτογήρανση. Προκαλούν βλάβη στην όραση εφόσον τα μάτια μας εκτίθενται στην ακτινοβολία, και αυξάνουν το κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος.
Καλό ή Κακό
Όπως οτιδήποτε άλλο, έτσι και οι υπεριώδεις ακτινοβολίες έχουν θετικά και αρνητικά αποτελέσματα. Η σωστή χρήση και έκθεση στις ακτινοβολίες, μειώνει τα αρνητικά και ενισχύει τα θετικά αποτελέσματα. Άσχετα από τη πηγή της ενέργειας (ήλιος ή solarium) η συνετή και ορθολογική χρήση μπορεί να είναι από ευεργετική μέχρι θανατηφόρα.
Η έκθεση για παράδειγμα σε απαγορευτικά φάσματα (UVC), η υπερβολική έκθεση σε UVA ή UVB ακτινοβολία καθώς και η υπερβολική ένταση, σαφώς και μπορούν να προκαλέσουν έμμεσες ή άμεσες ζημιές στον ανθρώπινο οργανισμό.
Αντίστοιχα όμως, η πλήρης αποφυγή τους θα έχει την έλλειψη των θετικών στοιχείων και θα αποδυναμώσουν τον οργανισμό μας.
Με λίγα λόγια, είναι σα να βάλουμε φαγητό στο φούρνο για ψήσιμο. Όσο μεγαλύτερη η ένταση, και όσο πιο κοντά στην εστία της φωτιάς, τόσο πιο γρήγορα θα ψηθεί, με το κίνδυνο να το κάψουμε εάν το παρακάνουμε.
Αντίστοιχα είναι και τα αποτελέσματα της υπεριώδους ακτινοβολίας. Όταν είναι αποδεκτό φάσμα (UVA και UVB) και σε λογικούς χρόνους, τότε επιτυγχάνουμε τα ευεργετικά αποτελέσματα. Όταν είναι μη αποδεκτά φάσματα (UVC) ή παράλογοι χρόνοι έκθεσης, τότε επιτυγχάνονται τα καταστροφικά αποτελέσματα.
Solarium VS Ήλιος
Το Solarium λόγω της ελεγχόμενης ακτινοβολίας, της έντασης και του χρόνου έκθεσης, μπορεί να θεωρηθεί πολύ πιο ασφαλές από την έκθεση στον ήλιο, εφόσον γίνεται σωστή χρήση. Ο ήλιος, λόγω των αστάθμητων παραγόντων όπως της ατμόσφαιρας, της τρύπας του όζοντος, των καιρικών συνθηκών και άλλων παραμέτρων δεν μπορεί να θεωρηθεί αβλαβής, ούτε να έχει συγκεκριμένη και προκαθορισμένη δράση.
Διαφορές στα Solarium
Υπάρχουν διάφοροι τύποι Solarium και η διαφορά τους έχει να κάνει με την ένταση και το φάσμα της ακτινοβολίας. Το εμπόριο και ο ανταγωνισμός, έχουν αναγκάσει τις εταιρείες να παράγουν διαφορετικά μηχανήματα που χρησιμοποιούν διαφορετικά τεχνάσματα για να πουλήσουν, ενώ το marketing λανσάρει διαφορετικές λέξεις που συνήθως παραπλανούν το καταναλωτή.
Τα μηχανήματα “turbo”, περιέχουν πολύ περισσότερες λάμπες μεγαλύτερης έντασης προκειμένου να επιτύχουν πολύ πιο γρήγορο μαύρισμα. Αυτό φυσικά έχει το αρνητικό της υπερβολικά μεγάλης ακτινοβολίας. Φανταστείτε το σαν να βάζετε φαγητό στο φούρνο και να το βάζετε στο μέγιστο. Το αποτέλεσμα θα είναι γρήγορο, αλλά όχι εύγευστο.
Τα μηχανήματα που λανσάρονται ως ακίνδυνης ακτινοβολίας (μόνο UVA) συνήθως έννουν το αυτονόητο, ότι δηλαδή εκπέμπουν κυρίως το φάσμα της UVA και λίγη από τη UVB που κυρίως ευθύνεται για το μαύρισμα. Εάν εκτεθούμε αποκλειστικά και μόνο σε UVA ακτινοβολία το πιο πιθανό θα είναι να μην έχουμε αποτέλεσμα και να χρειαστούμε πολλαπλάσια ένταση. Άλλωστε, από τη στιγμή που τα μελανινοκύτταρα θα λάβουν την απαραίτητη ενέργεια θα εκκρίνουν και την αντίστοιχη μελανίνη.
Solarium και Καρκίνος
Τα Solarium έχουν κατηγορηθεί από αρκετούς οργανισμούς υγείας και ορισμένοι έχουν ζητήσει ακόμη και την πλήρη απαγόρευσή τους. Όλοι οι οργανισμοί υγείας, συμπεριλαμβανομένων της διεθνής επιτροπής για την έρευνα για το καρκίνο, το παγκόσμιο οργανισμό υγείας, και την Αμερικανική δερματολογική εταιρεία, κατατάσσουν το Solarium στην ίδια κατηγορία επικινδυνότητας με το τσιγάρο. Η πρόταση όλων των οργανισμών δεν είναι μόνο η αποφυγή του Solarium, αλλά η αποφυγή οποιασδήποτε υπεριώδους ακτινοβολίας και κυρίως της έκθεσης στον ήλιο.
Με λίγα λόγια, όλοι οι οργανισμοί αναφέρουν ότι τα Solarium είναι το «ίδιο επικίνδυνα» με το τσιγάρο ή τον ήλιο. Εάν λοιπόν κάποιος φοβάται για πιθανή καρκινογένεση σύμφωνα με τους οργανισμούς αυτούς, θα πρέπει να αποφεύγει όχι μόνο το Solarium, αλλά πολύ περισσότερο τον ήλιο, το τσιγάρο, τα κινητά τηλέφωνα, και οποιαδήποτε άλλη έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ενέργεια και ακτινοβολία.
Σωστή χρήση του Solarium
Όπως είπαμε, θα πρέπει η έκθεση στην οποιαδήποτε ακτινοβολία να γίνεται με σύνεση. Είτε αυτή είναι ο ήλιος, είτε το Solarium. Έτσι, ακολουθούν ορισμένες βασικές οδηγίες για συνετή χρήση του solarium.
- Οι πρώτες συνεδρίες θα πρέπει να έχουν μικρή διάρκεια (4-5 λεπτά) ενώ στη συνέχεια να μη ξεπερνάνε τα 15 λεπτά.
- Μη βιάζεστε να έχετε άμεσο αποτέλεσμα. Αφήστε τουλάχιστον 1-2 μέρες πριν την επόμενη συνεδρία και για κανένα λόγο μη το χρησιμοποιήσετε ξανά, αυθημερόν.
- Να μπαίνετε πάντα με καλυμμένα μάτια με ειδικά γυαλιά.
- Αποφύγετε τις μέρες της περιόδου, χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικό. Η αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερη αιματική ροή.
- Μην κάνετε Solarium αν είστε κάτω των 18. Ορισμένες έρευνες αναφέρουν κάτω των 15 ή των 16. Η αλήθεια είναι ότι το δέρμα είναι πολύ πιο ευαίσθητο στις μικρές ηλικίες και ωριμάζει μεταξύ των 14-17 ετών.
Αποφύγετε την έκθεση στο Solarium και τον ήλιο ή προστατευθείτε ιδιαίτερα εφόσον:
- Είστε σε μικρή ηλικία (κάτω των 17) και χρησιμοποιήστε πολύ υψηλό δείκτη προστασίας στη θάλασσα.
- Είστε έγκυος. Παρότι δεν θα επηρεάσει το έμβρυο, οποιαδήποτε έκθεση σε ακτινοβολία θεωρείται πλεονάζουσα.
- Εάν έχετε ή είχατε στο παρελθόν οποιουδήποτε είδους καρκίνωμα ή μελάνωμα.
- Εάν παίρνετε συγκεκριμένα φάρμακα ευαίσθητα στις υπεριώδεις ακτινοβολίες (αντιβιοτικά, αντισυλληπτικά, επιληπτικά, αντιϊσταμινικά κλπ).
- Εάν έχετε ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων.
- Εάν έχετε φωτοευαισθησία
- Εάν έχετε κάνει πρόσφατη επέμβαση (2-3 μήνες).
Τι κρέμες να χρησιμοποιήσω στο Solarium;
Στο Solarium μπορείτε να μπείτε χωρίς καμία κρέμα. Δεν είναι υποχρεωτικό. Υπάρχουν όμως κρέμες για πριν, για τη διάρκεια της συνεδρίας, και για μετά. Το Solarium επειδή είναι ελεγχόμενη ακτινοβολία δεν χρειάζεται αντηλιακή προστασία. Τα αντηλιακά είναι για να μας προστατεύσουν από τις υπόλοιπες ακτινοβολίες του ήλιου που ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν στο Solarium.
Οι κρέμες που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του Solarium, είναι οι επιταχυντές μαυρίσματος και έχουν σαν σκοπό τους να επιτρέψουν στα μελανινοκύτταρα να παράγουν περισσότερη μελανίνη με την ίδια ποσότητα ενέργειας και για αυτό προτείνεται η χρήση τους.
Επίσης, μετά το Solarium, επειδή ξεραίνεται η επιδερμίδα, προτείνεται η χρήση μίας ενυδατικής κρέμας, όπως θα κάνατε και μετά από μία πολύωρη έκθεση στον ήλιο!.
Προετοιμασία για το Solarium.
Πριν μπείτε στο Solarium βγάλτε όλα τα κοσμήματα, ρολόγια και οτιδήποτε άλλο.
Μην κάνετε μπάνιο πριν μπείτε. Καλό είναι να έχετε κάνει μπάνιο αρκετή ώρα πριν αλλά όχι αμέσως πριν μπείτε στο Solarium.
Μην φοράτε αρώματα, αποσμητικά, μακιγιάζ και κρέμες σώματος, εκτός των ειδικών κρεμών επιτάχυνσης μαυρίσματος για Solarium.
Βάλτε οπωσδήποτε προστατευτικά γυαλιά για να καλύψετε τα μάτια σας.
Καλύψτε οποιοδήποτε τατουάζ εφόσον δεν θέλετε να φθαρθεί και ιδιαίτερα εάν είναι πρόσφατο.
Το Solarium ως προστασία από τον Ήλιο
Ναι, είναι αλήθεια ότι το Solarium μπορεί να είναι ευεργετικό σαν πρώτος βαθμός έκθεσης στην ακτινοβολία, προετοιμάζοντας την επιδερμίδα μας για τον ήλιο. Ο λόγος είναι απλός. Ο οργανισμός μας αυτοπροστατεύεται από την ακτινοβολία με τη μελανίνη. Εάν λοιπόν ο οργανισμός μας ξεκινήσει την προστασία του με ελεγχόμενη ακτινοβολία, τότε θα είναι πιο έτοιμος να αντιμετωπίσει την ακτινοβολία του ήλιου που είναι αστάθμητη και μη ελεγχόμενη, προσφέροντας μεγαλύτερη προστασία στον οργανισμό μας.
Ιδιαίτερα για ορισμένα επαγγέλματα που αναγκαστικά εκτίθενται υπερβολικά στον ήλιο, όπως λιμενικοί, ναυαγοσώστες, ιστιοπλόοι, εργαζόμενοι σε παραλίες και ξενοδοχεία είναι ευεργετικές ορισμένες συνεδρίες Solarium, πριν την έναρξη του καλοκαιρινού επαγγέλματος.